Playback · 2025
Yıl kapanışını, özel bir “Playback” bölümüyle yapıyoruz.
Algoritmanın fırlattıkları ve AI slop arasında, kafa yormaya değer içerikleri bulmanın daha da zorlaştığı bir yıldı. Bu yüzden bu özel bölümü, yıl boyunca bizi gerçekten düşünmeye sevk eden; “dert edinerek” yazıldığını ilk paragraftan hissettiren okumalara ve kitaplara ayırdık. Her yerden fırlayan “uzman değerlendirmeleri” ve FOMO’ya yaslanan “AI listeleri” arasında, “kapanışa taşınır” dediklerimizden kısa bir liste hazırladık. Az ama iş gören.
Bu özel bölümde neler bulacaksın:
Yılın Playback’lerinden 12 okuma
Bu yıl okuduklarımız arasından seçtiğimiz 5 kitap
Yılın Playback'lerinden seçtiklerimiz:
✅ Jared Spool, değişen dünyada UX’in ele alınış şeklinin neden hem bu işi yapanlar hem de kurumlar için anlamsız olduğunu; UX’e, değer üretmeye yardımcı stratejik bir araç olarak nasıl yaklaşılabileceğini anlatıyor.
✅ Pavel Samsonov, yapay zekânın, etki yerine çıktı sayısının ödüllendirildiği ortamlarda üstlendiği “kurtarıcı” işlevi ve “bir şey yapıyormuş gibi görünme" sevdalılarına açtığı kapıları ironik bir dille anlatıyor.
✅ James Lang, UX Araştırma’nın bugününden yola çıkıp gelecek öngörülerini paylaşıyor. Karamsarlığı bir kenara bırakıp fırsat alanlarına odaklanıyor.
✅ Aras, yapay zekanın öner(e)mediklerini yine harika bir analojiyle açıklıyor. Halüsinasyonun arka planını ve işin arka planındaki çarpıklıkları, bu kez “hazır çorba” benzetmesi üzerinden ele alıyor.
✅ Gregg, "10x verim”, "human-in-the-loop” gibi içi boşaltılmış AI güzellemelerinin neden iş bilmezliği meşrulaştıran tehlikeli söylemler haline geldiğini açıklıyor. Maddi çıkarla beslenen thought leader yaklaşımlarını hedef alıp bu dilin arkasındaki sığlığı deşifre ediyor.
✅ Suff, dört bölümlük yazı dizisinde mevcut tasarım pratiklerinin ve tasarım liderliği yaklaşımının yapay zeka sonrası dünyadaki işlevini tartışmaya açıyor. Provokatif başlayıp bir yerden sonra durulan inanılmaz akıcı bir seri.
✅ Jake Burghardt, kısıtlı veriye dayanan bir içgörünün gerçekte önerebileceklerini ve örneklem sayısı saplantısının kaybettirdiklerini anlatıyor.
✅ Mike Schindler, zamanla içi boşalan ”tasarım" kelimesinin çıktıdan çok neden kocaman bir “diyalog ve müzakare kümesi” ile eşleştiğini ve yapay zekanın bu diyaloğu nasıl değiştirdiğini anlatıyor
✅ Jon Daiello, yanlış şeyi doğru şekilde yapmanın neden çok da bir şey ifade etmediğini, gerçek değer sunan anlamlı ürünlerin nelere kafa yormaktan geçtiğini altı başlıkta açıklıyor.
✅ John, yönetmek ve üretmek arasındaki gerilimli alanda, konuşmanın sömürüye dönüştüğü o ince sınırı işaretliyor; "sadece konuşan" olma tuzağına düşmeden değer odaklı bir liderlik dili inşa etmenin beş kritik kuralını paylaşıyor.
✅ Jarno M. Koponen, Agentic AI temelli müşteri deneyimlerine geçişte izlenebilecek rotaları ve yeni dünyanın dinamiklerimi masaya yatırıyor. Ürün tasarımcılarının bu geçişte üstlenebilecekleri rolü detaylandırıyor.
✅ Selen, bilinçli ”hayır”ların doğru şeyi inşaa etme noktasında üstlendiği işlevi örnekler üzerinden açıklayıp "Aman tadımız kaçmasın Ali Rıza Bey" kültürünün tasarım sürecinden götürdüklerini detaylandırıyor.
Geç olsun güç olmasın:
📕 Stop Wasting Research, Jake Burghardt
📕 Research That Scales, Kate Towsey
📕 Managing Priorities, Harry Max
📕 Research Practice, Gregg Bernstein
📕 Speculative Futures, Johanna Hoffman
Kitapları kısa özetler üzerinden tanımlamanın bir filmi reels'lar üzerinden tanımlamaktan farkı yok. Bizce siz yazarların hazırladığı kısa tariflere göz gezdirin.
Böylece bir yılı daha tamamladık. Bu süreçte üreten, itiraz eden ve tartışan herkese teşekkürler. 2026’da da radarımız açık.
Takvim değişse de denklem sabit. Yeni yılda da kaldığımız yerden devam.
Gelecek ay görüşmek üzere 🥷
